احتمالا تا به‌ حال برایتان پیش آمده که بخواهید بدانید آدرس IPتان چیست، یا مثلاً در زمان تنظیم مودم، دسترسی به سیستم از راه دور یا حتی ورود به یک سایت خارجی، نیاز به دانستن IP address خود داشته‌ باشید. آدرس IP در واقع یک شناسه عددی است که دستگاه شما را در اینترنت یا شبکه محلی مشخص می‌کند. دانستن این آدرس، فقط مخصوص متخصصان شبکه نیست؛ هر کاربر عادی هم ممکن است در موقعیت‌هایی نیاز داشته‌ باشد آن را پیدا کند یا بفهمد چه نوع IP دارد. در این مطلب از بخش سرویس‌های میزبانی در بلاگ پارس‌پک، به بررسی راه‌های استعلام آی‌پی و کاربردهای آن می‌پردازیم.

آی پی من چیست؟

شاید بخواهید بدانید که ماهیت آی پی چیست؟ آدرس IP (مخفف Internet Protocol) یک شناسه عددی منحصربه‌فرد است که به هر دستگاه متصل به شبکه یا اینترنت اختصاص داده می‌شود. این آدرس مانند شماره شناسنامه‌ای است که موقعیت دستگاه شما را در میان میلیون‌ها دستگاه دیگر مشخص می‌کند. به زبان ساده، زمانی که مرورگری را باز می‌کنید و وارد یک سایت می‌شوید، آدرس IP شما نقش راهنمایی را ایفا می‌کند تا اطلاعات موردنیاز از سرور به دستگاه شما ارسال شود.
اگر سوالتان این است که آدرس آی‌پی من چیست و چگونه می‌توان آن را به‌راحتی شناسایی کرد، باید در پاسخ بگوییم که روش‌های زیادی برای پیدا کردن IP وجود دارد؛ از مراجعه به تنظیمات سیستم و مودم گرفته تا استفاده از سایت‌ها و ابزارهای آنلاین نمایش IP. این اطلاعات ممکن است در ظاهر ساده به نظر برسند، اما در بسیاری از مواقع مانند پیکربندی فایروال، اتصال ریموت یا حتی حفظ امنیت در فضای آنلاین، اهمیت بالایی دارند.

ساختار آی‌پی چگونه است؟

نشانی آی‌پی یا همان آدرس IP، رشته‌ای از چهار عدد است که با نقطه از هم جدا شده‌اند؛ برای مثال: 192.168.1.1. هرکدام از این چهار عدد می‌تواند بین 0 تا 255 باشد، بنابراین گستره‌ای از 0.0.0.0 تا 255.255.255.255 را دربرمی‌گیرد. اما این اعداد صرفاً یک شناسۀ تصادفی نیستند. در واقع آدرس‌های IP براساس قواعد دقیق و تحت نظارت نهادهایی مانند IANA و ICANN تعیین و توزیع می‌شوند.
در ساختار استاندارد IP، این آدرس به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: Network ID و Host ID. بخش Network ID مشخص می‌کند که دستگاه موردنظر در کدام شبکه قرار دارد و در واقع موقعیت آن در سطح شبکه را تعریف می‌کند. از سوی دیگر، Host ID بیانگر دستگاه خاصی است که درون آن شبکه قرار دارد. به‌بیان ساده، اگر نشانی آی‌پی را مانند یک آدرس پستی فرض کنیم، Network ID مثل نام شهر است و Host ID مثل شماره ساختمان یا واحد.
نکته جالب‌تر این‌جاست که IP می‌تواند اطلاعاتی درباره لوکیشن دقیق کاربر نیز در اختیار قرار دهد. بسیاری از وب‌سایت‌ها و سرویس‌ها، از نشانی آی‌پی برای تشخیص کشور، شهر و حتی شرکت ارائه‌دهندۀ اینترنت شما استفاده می‌کنند. همین ویژگی است که باعث می‌شود، گاهی یک وب‌سایت براساس موقعیت مکانی شما، محتوایی خاص یا زبان متفاوتی را نمایش دهد. برای آشنایی با نحوه تغییر آدرس آی‌پی مقاله آموزش تغییر آدرس آی پی را بخوانید.

نسخه‌های مختلف ادرس IP

در این بخش به معرفی ورژن‌های مختلف آدرس آی‌پی می‌پردازیم. به‌طور کلی می‌توان گفت که IPها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که یکی از آن‌ها قدیمی‌تر و دیگری جدید‌تر است. این دو نسخه شامل موارد زیر هستند:

• IPv4: مانند 192.168.1.1
• IPv6: مانند 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334).

IPv4 مخفف Internet Protocol version 4 است. این نوع از آدرس آی‌پی، قدیمی‌ترین و رایج‌ترین نوع آدرس‌دهی در اینترنت است. این نسخه از چهار بخش عددی تشکیل شده که با نقطه از هم جدا می‌شوند، مانند 192.168.1.1. در مجموع، IPv4 می‌تواند حدود ۴.۳ میلیارد آدرس منحصربه‌فرد تولید کند؛ اما با رشد انفجاری تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت، این ظرفیت دیگر پاسخگو نیست.
برای حل این مشکل، نسخه جدیدتر یعنی IPv6 (Internet Protocol version 6) معرفی شد. این نسخه از ۸ بلوک عددی ۴ رقمی در مبنای ۱۶ (هگزادسیمال) تشکیل شده و با دو نقطه از هم جدا می‌شود؛ مثلاً: 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334. برخلاف IPv4، نسخه ششمی توانایی تولید میلیاردها میلیارد آدرس منحصربه‌فرد را دارد و برای آینده‌ اینترنت طراحی شده است.
تفاوت IPv4 و IPv6 تنها به تعداد آدرس‌ها محدود نمی‌شود؛ بلکه در نحوه مسیریابی، امنیت، سرعت پردازش و ساختار کلی نیز تفاوت‌های زیادی دارند. IPv6 به‌دلیل طراحی مدرن‌تر، امکانات بیشتری برای امنیت و کارایی در اختیار سیستم‌ها می‌گذارد. با این حال، هنوز بسیاری از شبکه‌ها و وب‌سایت‌ها از IPv4 استفاده می‌کنند و گذار کامل به IPv6 به‌تدریج در حال انجام است.

انواع آدرس IP

آدرس‌های IP انواع مختلفی دارند و بسته به کاربرد، می‌توان آن‌ها را به چهار دسته آدرس IP استاتیک (Static)، داینامیک (Dynamic)، عمومی (Public) و خصوصی (Private) تقسیم کرد. هرکدام از این دسته‌ها ویژگی‌ها و نقش خاصی در شبکه و ارتباط با اینترنت دارند:

آی‌پی خصوصی (Private IP)

آی‌پی خصوصی به آدرسی گفته می‌شود که درون یک شبکه محلی (مثل خانه یا شرکت) به دستگاه‌های مختلف اختصاص داده می‌شود. تمام دستگاه‌هایی که به مودم یا روتر شما متصل هستند، مانند لپ‌تاپ، گوشی یا تلویزیون هوشمند، یک آدرس IP خصوصی منحصربه‌فرد دارند. بعد از آشنایی با مفهوم این که آی پی اختصاصی چیست؟ باید بدانید که چه کاربردی دارد؟ این آدرس‌ها فقط در محدوده شبکه داخلی کاربرد دارند و از طریق اینترنت قابل دسترسی نیستند. در واقع، روتر وظیفه دارد با اختصاص یک Private IP به هر دستگاه، آن‌ها را در شبکه به‌صورت مجزا شناسایی و مدیریت کند.

آی‌پی عمومی (Public IP)

آی‌پی عمومی آدرسی است که توسط ارائه‌دهنده خدمات اینترنت (ISP) به روتر یا مودم شما اختصاص داده می‌شود. این آدرس در سطح اینترنت شناخته می‌شود و سایر دستگاه‌ها و سرورها از طریق آن با شما ارتباط برقرار می‌کنند. در حقیقت، Public IP نمای بیرونی شبکه شماست که هویت اتصال‌تان به اینترنت را تعیین می‌کند. همه دستگاه‌هایی که در شبکه داخلی به مودم متصل هستند، هنگام ارتباط با اینترنت، از همین آدرس عمومی استفاده می‌کنند.

آدرس IP استاتیک (Static IP Address)

آدرس IP استاتیک، در اصل همان آی‌پی ثابت است. این نوع از آدرس IP همانطور که از نامش پیدا است، به صورت ثابت و اختصاصی برای یک دستگاه یا یک سرور درنظر گرفته می‌شود. نکته مهم آن است که بدانید، این IP تحت هیچ شرایطی تغییر نمی‌کند. حالا که متوجه شدید که آی پی ثابت چیست، در ادامه بقیه انواع IP را معرفی می‌کنیم.

آدرس IP داینامیک (Dynamic IP Address)

به آدرس آی‌پی Dynamic آدرس آی‌پی پویا هم می‌گویند. این دسته از IP آدرس‌ها برخلاف آدرس IP استاتیک، به صورت دوره‌ای و خودکار تغییر می‌کنند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های IP داینامیک آن است که هزینه کمتری از آدرس IP استاتیک دارد. استفاده از این نوع آی‌پی‌ها برای کاربران خانگی و برخی از کسب‌وکارها مناسب است.

یکی دیگر از انواع پرکاربرد IP، آی‌پی شناور است. در مقاله زیر می‌توانید با آی پی شناور آشنا شوید:

همه چیز درباره خرید و نصب‌ Float IP

پیدا‌کردن آدرس آی‌پی در کامپیوتر یا شبکه داخلی

برای پیدا‌کردن آدرس آی‌پی عمومی فعلی، می‌توانید راه‌های زیر را امتحان کنید:

۱. استفاده از گوگل

ساده‌ترین راه به‌منظور پیدا‌کردن آدرس آی‌پی عمومی، جست‌وجوی عبارت what is my IP address یا how to find my IP address در گوگل است که آدرس آی‌پی عمومی شما را نشان می‌دهد.

۲. ابزارهای آنلاین

ابزارهای آنلاین به‌راحتی می‌توانند آی‌پی عمومی کارت شبکه و مکان شما را تشخیص دهند. این ابزارها عبارت‌اند از:

• avast.com
• whatismyipaddress.com
• whatismyip-address.com

۳. با استفاده از Command Prompt (CMD) ویندوز

• منو Start را باز و CMD را تایپ کنید‌.
• دستور زیر را در Command Prompt وارد کنید و Enter را بزنید:

nslookup myip.opendns.com solver1.opendns.com

۴. با استفاده از ترمینال مک

• وارد ترمینال مک شوید.
• دایرکتوری اصلی را باز کنید.
• دستور curl ifconfig.me. را وارد کنید.
• آدرس آی‌پی محلی را که به شبکه داخلی مربوط می‌شود، مانند آی‌پی عمومی می‌توان مشاهده کرد. راه‌های متفاوتی برای مشاهده آدرس آی‌پی محلی وجود دارد:
• آدرس IP خود را با استفاده از خط فرمان (CMD) ویندوز پیدا کنید.
• با ابزار Windows Command Prompt می‌توانید به‌سرعت آدرس IP محلی را در کامپیوترتان مشاهده کنید. CMD هم آدرس IPv4 و هم آدرس IPv6 را به شما نشان می‌دهد.
• منو Start را باز و CMD را تایپ کنید تا Command Prompt باز شود.
• ipconfig را در Command Prompt تایپ کنید و Enter را فشار دهید. این ابزار مجموعه‌ای از داده‌ها را برمی‌گرداند که شامل آدرس IP شما می‌شود.

پیدا کردن آدرس IP من در گوشی خود و دیگران

برای یافتن آدرس IP در گوشی‌های هوشمند، روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از ساده‌ترین راه‌ها، استفاده از وب‌سایت‌های معرفی‌شده در بخش‌های قبلی است که به‌صورت آنلاین آدرس IP را نمایش می‌دهند. اما اگر بخواهید IP دستگاه خود را از طریق تنظیمات گوشی مشاهده کنید، بسته به نوع سیستم‌عامل، مسیر متفاوتی دارد:

در گوشی‌های اندروید

وارد تنظیمات گوشی شوید، به بخش «اتصالات» (Connections) رفته و گزینه «Wi-Fi» را انتخاب کنید. سپس شبکه‌ای را که به آن متصل هستید انتخاب کنید. در بخش اطلاعات یا جزئیات شبکه، می‌توانید آدرس IP خود را مشاهده کنید.

در گوشی‌های آیفون و آیپد (iOS)

از طریق تنظیمات (Settings) وارد بخش «Wi-Fi» شوید. شبکه‌ای را که به آن متصل هستید لمس کرده و به بخش اطلاعات شبکه بروید. در این قسمت، آدرس IP دستگاه قابل مشاهده خواهد بود.

نکات امنیتی آدرس آی‌پی

همان‌طور‌که می‌دانید، آی‌پی‌ها نقش مهمی در سیستم‌های شما ایفا می‌کنند. برای امنیت بیشتر، باید به این نکات امنیتی آدرس آی‌پی دقت کنید:

• عدم افشای آدرس‌های IP
• استفاده از آنتی‌ویروس و فایروال
• پرهیز از اتصال به شبکه‌های عمومی
• محدودسازی دسترسی برنامه‌ها
• احتیاط در برابر ایمیل‌های فیشینگ و محتوای مشکوک
• مخفی‌سازی آی‌پی در شرایط حساس
• بهره‌گیری از لایه‌های امنیتی بیشتر
• استفاده از شبکه‌ها و کارت‌های مطمئن
• نظارت بر سیستم با کمک نرم‌افزارهای مانیتورینگ

پیدا‌کردن لوکیشن آی پی من

در واقع کاربرد IP این است که محل استقرار سیستم شما را مشخص می‌کند. راه‌های زیادی برای مشاهده اطلاعات آی‌پی، به‌خصوص لوکیشن آن، وجود دارد که بهترین و سریع‌ترین راه آن استفاده از ابزارهای آنلاین زیر است:

• iplocation.net
• showmyip.com
• whatismyip.com
• whatismyipaddress.com

جمع‌بندی

در این مقاله، درباره آی‌پی‌ و انواع آن و آدرس‌های IP و اهمیت آن‌ها در دسترسی به اتصال اینترنت به‌طورکامل صحبت کردیم. شناخت انواع آی‌پی مثل عمومی، خصوصی، استاتیک و داینامیک، به شما کمک می‌کند بهتر بتوانید نحوه عملکرد شبکه و امنیت دیجیتال خود را مدیریت کنید.
از روش‌های ساده‌ای مثل جست‌وجو در گوگل یا ابزارهای آنلاین گرفته تا تنظیمات سیستم و CMD، راه‌های مختلفی برای پیدا کردن IP وجود دارد. همچنین رعایت نکات امنیتی مثل استفاده از فایروال، پرهیز از افشای آی‌پی و استفاده از شبکه‌های ایمن، از اهمیت زیادی برخوردار است.

سؤالات متداول

۱. آی پی چیست؟

آی پی آدرسی منحصر‌به‌فرد است که به هر دستگاه متصل به اینترنت مانند کامپیوتر و گوشی یا به روترها برای شناسایی تخصیص داده می‌شود.

۲. آی پی من چیست؟

برای مشاهده آی‌پی، ساده‌ترین روش جست‌وجو در گوگل با عبارت “What is my IP address” است. همچنین می‌توانید از سایت‌هایی مانند WhatIsMyIP.com استفاده کنید که آی‌پی عمومی شما را نشان می‌دهند.

۳. IP مخفف چیست؟

IP مخفف Internet Protocol به‌معنای پروتکل اینترنت است.

۴. انواع آی پی کدام‌اند؟

انواع آی‌پی عبارت‌اند از: Public ،Private ،Static و Dynamic.

۵. از کجا بفهمم آی پی من استاتیک است یا داینامیک؟

برای فهمیدن این موضوع، کافی‌ست مودم خود را ری‌استارت کنید. اگر بعد از راه‌اندازی مجدد، آی‌پی شما تغییر کرد، یعنی داینامیک است؛ اما اگر ثابت ماند، آی‌پی شما استاتیک است. همچنین می‌توانید از پنل مودم یا تماس با ارائه‌دهنده هم این مورد را بررسی کنید.

۶. آیا امکان تغییر آی‌پی وجود دارد؟

بله، شما می‌توانید آی‌پی خود را تغییر دهید. برای تغییر آی‌پی عمومی، معمولاً کافی‌ست مودم خود را خاموش و روشن کنید (در صورت داشتن آی‌پی داینامیک). همچنین با استفاده از شبکه خصوصی مجازی یا درخواست آی‌پی استاتیک از ارائه‌دهندگان نیز می‌توانید آی‌پی‌تان را تغییر دهید.